📌 اپیزود ششم پادکست عدالت (برابری زن و مرد) و اپیزود 64 پادکست های روانشناسی و فلسفی رادیو بینا

1401-10-17 327 نفر

دسته بندی: پادکست روانشناسی > عدالت

اپیزود ششم پادکست عدالت (برابری زن و مرد) و اپیزود 64 پادکست های روانشناسی و فلسفی رادیو بینا

برای خواندن همه پادکست های عدالت کلیک کنید.

برای خواندن همه  پادکست های روانشناسی کلیک کنید.

آیا برابری زن و مرد ممکن است؟

در اپیزود قبل در مورد مفهوم عدالت در یک جامعه صحبت کردیم و قرار شد که در این اپیزود، مفهوم عدالت را به‌صورت کاربردی و در یک خانواده و در مورد رابطه زن و شوهر یا پارتنر هم بررسی کنیم. قصد داریم به این موضوع بپردازیم که چه نوع رابطه‌ای میان زن و مرد عادلانه است و مقصود از اینکه گفته می‌شود زن و مرد برابر هستند، چیست؟ در واقع سوال اصلی ما در این اپیزود این است که آیا برابری زن و مرد شدنی است؟ 

آیا عدالت معادل برابری مرد و زن است؟

معنای عدالت با مفهوم برابری رابطه مستقیمی دارد. به این معنی که یکی از فاکتورهایی که باعث می‌شود منِ نوعی یک سیستم را عادلانه توصیف کنم این است که در آن سیستم برابری وجود داشته باشد.

برای مثال در روابط زناشویی، برابری زن و مرد وجود داشته باشد. ما تابه‌حال به‌صورت کلی از رسانه‌ها یا در سیستم‌های آموزشی و کتاب‌ها خواندیم و شنیدیم که انسان‌ها با هم برابر هستند و برابری و عدالت باید در همه موقعیت‌ها ایجاد شود. اما آیا برپایی سیستمی در یک جامعه یا یک خانواده همه در آن برابر باشند، درست است؟ آیا این کار عادلانه است؟ پاسخ من خیر است! عادلانه نیست.

معنای برابری زن و مرد چیست؟

بیایید به رابطه میان یک زن و مرد بپردازیم تا مفهوم برابری را بهتر متوجه شویم. برابری یعنی من به‌عنوان یک انسان، صرف‌نظر از اینکه چه مذهب، فرهنگ، زبان و چه جنسیتی دارم از یک فرصت برابر برخوردار باشم. 

من به‌عنوان یک زن یا مرد در یک رابطه باید از امتیازاتی یکسان برخوردار باشم. مثلاً حق آزادی، حق استقلال، حق اعتراض یا حق جدایی و در تمام این امتیازها با طرف مقابلم برابر باشم. این موضوع را به عنوان پیش فرض در نظر بگیرید.

یک زن و مرد باهم ازدواج می‌کنند و می‌خواهند رابطه موفقی داشته باشد، آنها برای اینکه عدالت را بین خودشان اجرا کنند، به همدیگر تعهد می‌دهند که در این رابطه با هم برابر بوده و هیچ تبعیضی بین آنها وجود نداشته باشد.

زن و مرد طبق تعهدی که به هم داده‌اند علاوه بر اینکه استقلال مالی دارند؛ یعنی جفتشان شاغل هستند، وظایف خانه و مدیریت امور مالی را هم به‌صورت توافقی و کاملاً برابر با هم انجام می‌دهند. بعد از چند سال، زن صاحب بچه می‌شود.

در اینجا زن در شرایطی قرار گرفته است که نیاز به مراقبت بیشتری دارد. زن بر اثر بارداری از لحاظ جسمی تحلیل رفته و نمی‌تواند کار کند. آیا برابری در این شرایط منصفانه ست؟ قطعاً نه! 

شرایط باعث تغییر معنای برابری زن و مرد می شود  

شرایط دیگری را تصور کنید. زن و مرد درگیر نقل‌مکان به یک جای جدید می‌شوند. آیا زن و مرد در جابه‌جایی اثاثیه منزل هر دو به یک اندازه برابر هستند؟ تصور کنید مرد قوی‌هیکل و قدرتمندتر باشد و زن ظریف و استخوانی. آیا برابری یعنی زن و مرد وظایفی یکسان و برابر داشته باشند؟ 

اینکه از مثال زن استفاده کردم صرفاً به‌خاطر تأکید بر روی تفاوت‌های فاحشی است که همه با آن آشنا هستیم و قطعاً شرایطی دیگر هم وجود دارد که در آن ویژگی‌های مردانه قادر به انجام کارهایی که از عهده یک خانم برمی‌آید، نیست. در این حالت نیز برابر فرض‌کردن زن و مرد اشتباه است! در اینجا ما به چیزی نیاز داریم که کانت آن را اصل تفاوت نام‌گذاری می‌کند.

در نظر داشتن تفاوت و معنای برابری

برای ایجاد برابری ما باید تفاوت‌ها را در نظر بگیریم و برای تشخیص تفاوت‌ها ما نیاز داریم که شرایط افراد را بررسی کنیم و بر مبنای شرایط و ویژگی‌های متفاوتی که انسان‌‌ها دارند شرایط مختص آنها را در اختیارشان قرار دهیم.

شما تصور کنید در یک کلاس درسی، معلم وظیفه و تعهد دارد که نسبت به همه دانش‌آموزان رفتاری همراه با عدالت داشته باشد. اما در بین دانش‌آموزان، دختر یا پسری هست که خانواده فقیری داشته و به‌خاطر مشکلاتی که از کودکی متحمل شده، سخت‌تر می‌تواند درس‌های ارائه شده را یاد بگیرد.

در بحث عدالت ما باید همه دانش‌آموزان را به یک چشم نگاه کنیم و فرصت‌های برابری در اختیار آن‌ها قرار دهیم. اما این کودک شرایط ویژه و متفاوتی داشته و معلم باید توجه بیشتری به او کند. این یعنی همان اصل تفاوت. در نظر گرفتن اصل تفاوت باعث می‌شود که عدالت همراه با انصاف باشد. یعنی در رفتارهایمان منصفانه‌تر رفتار کنیم.

معنای برابری زن و مرد با وجود تفاوت

یک زن و شوهر یا دو پارتنر را در نظر بگیرید. مرد در خانواده‌ای تحصیل‌کرده و روشنفکر بزرگ شده و برعکس، زن در خانواده‌ای که همیشه تحت‌فشار بوده، رشد یافته است. این دو نفر هرچقدر هم عاشقانه با هم ازدواج کرده باشند، طبعاً زن به‌خاطر آسیب‌هایی که در خانواده متحمل شده با یک سری تله‌ها یا طرح‌واره‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند. بحث تله‌ها را من در یک کورس آموزشی مفصل توضیح داده‌ام که در آینده در وب‌سایت منتشر می‌شود.  

حال این زن را تصور کنید که مثلاً به خاطر خانواده سخت‌گیری که داشته، هیچ‌وقت نتوانسته روی خواسته خودش اصرار کند. هیچ استقلالی ندارد، فاقد عزت‌نفس است؛ اما برعکس، مرد شخصیت مستقلی داشته و از اینکه همسر یا پارتنرش نمی‌تواند راحت ابراز عقیده کند یا خود واقعی باشد آزرده‌خاطر است.

مرد به زن می‌گوید که چرا نرمال رفتار نمی‌کند. چرا همیشه ماسک روی صورتش است و به همین دلیل دائم همسر یا پارتنرش را قضاوت می‌کند. این نوع قضاوت به‌هیچ‌وجه عادلانه نیست؛ چون فاقد فاکتور اصلی یعنی انصاف و در نظر گرفتن اصل تفاوت در برابری زن و مرد است.

ورود اصل تفاوت به تعریف برابری

در مثالی که زده شد، زمانی برابری زن و مرد ممکن می‌شود که مرد، دیدگاه تفاوت را درک کند. ابتدا باید متوجه پیشینه و گذشته زن شود، سپس این موضوع را درک کند که آنها در یک محیط یکسان تربیت نشده‌اند و به همین دلیل رفتارهای متفاوتی از خودشان بروز می‌دهند. انصاف در چنین شرایطی یعنی مرد ابتدا تفاوت را درک کند و بعد شرایطی را برای همسر یا پارتنرش فراهم کند که او هم بتواند با وجود شرایط برابر به رشد برسد.

در این مثال شما اگر به زن و مرد، شرایط و موقعیت برابر هم ارائه دهید، رشد جفتشان به هم شبیه نخواهد بود؛ بنابراین شرایط برابر زمانی معنا پیدا می‌کند که ما با توجه به شرایط متفاوت و ویژگی‌های متفاوت انسان‌ها به آن‌ها فرصت‌ها و شرایطی متناسب با روحیات و پیشینه‌شان بدهیم. 

پس این اولین اصل برای اجرای عدالت در یک خانواده است و اگر ما در ارائه شرایط به همدیگر یا حتی برای فرزندانمان تفاوت قائل می‌شویم، به معنای تبعیض نیست. همان‌طور که توضیح دادیم، در اجرای عدالت، برابری بدون در نظر گرفتن تفاوت‌ها منصفانه نیست.

صداقت در برابری زن و مرد

دومین اصلی که باعث تحکیم رابطه خانواده‌ها و پارتنرها و اجرای برابری زن و مرد می‌شود، اصل صداقت است. صداقت هم یکی از مفاهیم اخلاقی است که در یک سیستم عادلانه باید وجود داشته باشد. عدالت یعنی عمل‌کردن بر اساس صداقت.

کانت عقیده دارد که انسان در هیچ شرایطی نباید دروغ بگوید و خود او نیز تا پایان عمرش به این جمله متعهد بود. شاید بپرسید همیشه هم نمی‌شود حقیقت را به زبان آورد. بگذارید از مثالی که مایکل سندل زده استفاده کنیم. 

تصور کنید دوست شما از ترس یک قاتل به منزل شما پناه آورده است. قاتل زنگ در منزل شما را به صدا درمی‌آورد و دنبال دوستتان است. شما در را باز می‌کنید. قاتل از شما می‌پرسد که دوستتان کجاست. در این شرایط دروغ گفتن باعث نجات جان‌ دوستتان می‌شود؛ اما شما در یک دوراهی اخلاقی گیر افتاده‌اید.

اگر بخواهیم طبق فلسفه کانت جواب بدهیم باید بگوییم دوستمان در منزل ما قرار دارد. اما حقیقت‌گویی باعث کشته شدن دوستمان می‌شود. کانت عقیده دارد که در اینجا باید زیرک بود. برای مثال می‌شود گفت من یک ساعت پیش دوستم را در خیابان دیدم. درست است که این پاسخ برای گمراه کردن قاتل است؛ اما با این حال شما دروغی نگفته‌اید و در عین حال جان دوستتان را هم نجات داده‌اید.

ظرافت های اصل صداقت

از این روش بسیاری از سیاستمداران استفاده می‌کنند. برای مثال گفته می‌شود که وقتی بیل کلینتون برای کاندیدای ریاست جمهوری به صحنه رقابت رفت خبرنگاران سوالی از او پرسیدند مبنی بر اینکه آیا تا به حال مواد روانگردان مصرف کرده یا خیر.

کلینتون هم در جواب گفت: هرگز قانون مبارزه با مواد مخدر را در ایالت یا کشورش زیر سؤال نبرده است. اما شواهد نشان داد که کلینتون در زمان دانشجوییش در دانشگاه آکسفورد، ماری جوانا مصرف کرده است. در واقع وی مواد مخدر مصرف کرده است اما در انگلستان نه در آمریکا.

کلینتون با گمراه کردن خبرنگارها حرف درست را گفت و دروغی هم به زبان نیاورد. از نظر کانت این نوع گمراهی باعث می‌شود که حداقل مخاطبان کنکاش  و زیرکی بیشتری در تحلیل صحبت‌های افراد داشته باشند و می‌توانند با تحلیل صحبت دیگران متوجه نکته انحرافی در آن شده و واقعیت را متوجه شوند. درک این موضوع به فهم بهتر برابری زن و مرد و بکارگیری اصل صداقت در آن کمک شایانی خواهد کرد.  

اهمیت اصل صداقت در برابری زن و مرد

تمام تلاش‌ها برای این است که انسان‌ها نسبت به حقیقت و راست‌گویی بدبین نگردند. در واقع هدف کانت از ارائه این نظریه این است که اصول اخلاقی ما انسان‌ها را از حیوانات جدا می‌کند، محفوظ بماند.

اگر دروغ‌گویی، آن‌هم به‌صراحت و آشکارا رواج پیدا کند، در نگاه کلی همه ما تبدیل به انسان‌هایی بدبین می‌شویم و این عدم صداقت و دروغگویی باعث رواج فساد و نابرابری در جامعه می‌گردد؛ بنابراین تأکید کانت برای حقیقت‌گویی و صداقت تلاشی برای گسترش یک مفهوم عمیق‌تر و انسانی در جهان است.

در خانواده هم به همین صورت است. صداقت یکی از پایه‌های یک رابطه خوب و مستحکم است. زن و مرد باید تحت هر شرایطی نسبت به هم صادق باشند، حتی اگر گاهی با تحریف و گمراه کردن طرف مقابلشان، ناگزیر به دروغ سفید یا همان دروغ مصلحتی شوند، اما آشکارا به هم دروغ نگویند.

هنگامی که زن و شوهر یا پارتنرها تحت هر شرایطی با هم روراست باشند، فضای امنی ایجاد می‌شود. دو طرف مطمئن هستند که چیزی برای پنهان کردن نداشته و اگر زن یا مرد بخواهد حقیقت تلخی را از طریق دروغ غیر آشکار به هم بگویند، حداقل برای طرف مقابل این شانس وجود دارد که با تحلیل گفته‌های طرف مقابلش، حقیقت را متوجه شود. گاهی اوقات شنیدن یک حرف تلخ بهتر از شنیدن حرف‌های شیرین و دروغی است که باعث ایجاد یک امید واهی در ما می‌گردد.

حرف آخر

بنابراین، صداقت و توجه‌کردن به تفاوت‌ها در روابط و برابری زن و مرد می‌تواند اصول اجرای عدالت را پایه‌ریزی کرده و بهتر است که ما نسبت به این دو موضوع، نگاه عمیق‌تری داشته باشیم. در اپیزود آینده می‌خواهیم در مورد شایسته‌سالاری صحبت کنیم. 

موضوعی که یکی دیگر از پایه‌های ایجاد عدالت در یک جامعه است. همه ما کم‌وبیش با این واژه آشنایی داریم؛ اما تعریف شایسته‌سالاری چیست؟ کسانی که به‌عنوان نماینده‌های مردم یک کشور به مدیریت و نظارت فعالیت‌های مختلف مشغول هستند، چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند که شایسته چنین پست و جایگاهی گردند؟ قبل از شنیدن اپیزود بعدی روی این سؤال فکر کنید.

ممنون که با ما همراه بودید.

کورس عدالت قسمت ششم

زمانی رابطه‌ی مرد با زن به عدالت منجر میشه که مرد، دیدگاه تفاوت را درک کنه. ابتدا متوجه پیشینه و گذشته زن بشه، این موضوع را درک کنه که اونها توی یک محیط یکسان تربیت نشدن و به همین دلیل رفتارهای متفاوتی از خودشون بروز میدن. انصاف در چنین شرایطی یعنی مرد ابتدا تفاوت را درک کنه و بعد شرایطی را برای همسر یا پارتنرش فراهم کنه که اون هم بتونه با وجود شرایط برابر به رشد برسه.

همراهان عزیز Radiobina

انجمن بیا درد دل کن رادیو بینا همیشه و در هر شرایطی مشتاقانه منتظر دریافت سوالات شماست و کارشناسان رادیو بینا صبورانه پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.

لینک ورود به انجمن درد دل

psychology_.plus2@

psychology_.plus@

psychologyplusmagazine@

radiobina@

منتظر نظرات پرمهرتون هستیم.

یادآوری

هیچ کدام از محتواهای درج شده در رادیو بینا جنبه درمانی و تراپی نداشته و تنها تلنگری برای شماست که با واکاوي مشکلات خود، نسبت به درمان ریشه ای آن از یک مشاور و روان درمانگر کمک بگیرید.

📌به انجمن رادیو بینا سر زدی؟ 

وارد وبسایت که میشی پیام ثبت نام در انجمن برات میاد و میتونی بعد ثبت نام از بخش ویرایش مشخصات ، اسمت را مستعار انتخاب کنی، ایمیلی که باهاش وارد میشی برای کسی به نمایش درنمیاد و اطلاعاتت پیش ما محفوظه. 

✅ از این به بعد میتونی هر درد دلی که داری توی انجمن برامون بنویسی.  

آموزش ثبت نام در انجمن  

رادیو بینا در زیلینک

کانال تلگرام رادیوبینا

 ما در رادیو بینا مشکلات را تراپی نمیکنیم بلکه به شما سرنخ‌هایی برای ریشه یابی مشکلات‌تان خواهیم داد.