عوارض کاهش وزن سریع

1403-5-27

103 نفر

دسته بندی: روانشناسی تغذیه

خیلی از ما دوست داریم که اضافه وزن خود را خیلی سریع کاهش دهیم. با اینکه در کل اضافه وزن برای سلامتی ما خوب نیست، اما عوارض کاهش وزن سریع نیز قابل چشم‌پوشی نیست و به مراتب ضررهای بیشتری هم دارد. به همین دلیل قبل از اینکه برای کاهش وزن سریع را تجربه کنید، حتما از عوارض این عمل اطلاعات کسب کنید تا بدانید این راه، راه مناسبی برای لاغر شدن نیست. در این مقاله قصد داریم درباره عوارض کاهش وزن سریع به طور مفصل توضیح دهیم تا اطلاعات لازم را به دست آورید و سر خود اقدام نکنید. پس اگر به سلامت خود اهمیت می‌دهید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

اگر به دنبال کاهش وزن اصولی هستید، ورکشاپ "عصب شناسی لاغری" را از دست ندهید.

عوارض کاهش وزن شدید چیست؟

حتما برای شما هم پیش آمده که وقتی بعد از مدتی نسبتا طولانی به خانه مادربزرگتان می‌روید، اولین چیزی که به شما می‌گوید این است که: چقدر لاغر شدی! هر چند این جمله از روی محبت است و زمینه‌ای است برای اینکه مورد هجوم انواع خوراکی توسط مادربزرگتان قرار گیرید، اما کاهش وزن شدید حتی در نگاه اول نیز باعث می‌شود افراد متوجه شوند بدن شما ضعیف شده و احتمالا در سلامت کامل نیستید. علت آن هم این است که عوارض کاهش وزن شدید بسیار خطرناک و مخرب است. تعدادی از مهم‌ترین عوارض کاهش وزن سریع شامل موارد زیر است:

سردرد دائمی
یبوست
کم آبی بدن
سو تغذیه
ناپایدار بودن وزن و بازگشت به وزن قبلی حتی بیشتر
عضله‌سوزی
سنگ کیسه صفرا
احساس

عوارض رژیم کاهش وزن سریع

همانطور که در قسمت قبل گفتیم، عوارض کاهش وزن شدید دارای ابعاد ذهنی و فیزیکی زیادی است. با اینکه عوارض کاهش وزن سریع خیلی بیشتر از مواردی است که بیان می‌کنیم، اما تعدادی از مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان به شکل زیر لیست‌بندی کرد. قبل از اشاره به این عوارض، گفتن این نکته ضروری است که حتی بروز یکی از عوارض کاهش وزن سریع باعث می‌شود سلامتی شما به خطر افتد. با این حال این عوارض همگی به تدریج پشت سر هم ظاهر می‌شوند و برای همین سلامت بدن به شدت کاهش می‌یابد.

سردرد

اگر بخواهیم به یکی از واضح‌ترین و سریع‌ترین موارد که در پاسخ به این سوال که کاهش وزن سریع چه عوارضی دارد اشاره کنیم، باید از سردرد نام ببریم. علت سردرد بعد از یک رژیم لاغری سریع، این است که برنامه غذایی شما طوری تغییر می‌کند که مقدار کافی کربوهیدرات به بدن شما نمی‌رسد و در نتیجه گلیکوژن بدن شما کاهش می‌یابد. بعد از کاهش گلیکوژن، بدن ناچارا چربی‌های مفید بدن را می‌سوزاند و نتیجه آن سردرد است. البته کمبود آب بدن در طول رژیم لاغری سریع نیز باعث تشدید این سردرد می‌شود و به همین دلیل شدت آن به مرور بسیار زیاد می‌شود.

سو تغذیه

در پاسخ دوباره به این سوال که کاهش وزن سریع چه عوارضی دارد باید از سو تغذیه هم نام ببریم. سو تغذیه شاید یکی از بدترین عوارض کاهش وزن سریع باشد؛ زیرا عواقب جبران‌ناپذیری برای بدن دارد. گرفتن یک رژیم غذایی لاغری سریع باعث می‌شود که مقدار زیادی از انواع ویتامین و مواد معدنی که برای بدن ضروری است، از سبد غذایی ما حذف شود. برای مثال ممکن است کلسیم به اندازه کافی به بدن نرسد یا مثلا ویتامین D از مواد غذایی مورد نیاز بدن کنار زده شود. حذف B-12، آهن و فولات نیز به اندازه چشمگیر آسیب‌رسان است، اما از همه بدتر عوارض جانبی کاهش سریع وزن شامل مواردی است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

آسیب به مو و ناخن
کاهش انرژی در حدی که فعالیت‌های روزانه نیز مشکل می‌شود.
تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن
پوکی استخوان و نرم شدن استخوان
ریزش شدید مو به شکلی جبران‌ناپذیر
خشکی پوست به مقدار زیاد و از دست دادن گلیکوژن

عضله سوزی

یکی از عوارض جانبی کاهش سریع وزن این است که عضلات بدن تحلیل می‌رود. هدف ما از گرفتن رژیم لاغری این است که بتوانیم چربی‌های بدن خود را کاهش دهیم، اما کاهش چربی بدن باید در طول زمان انجام شود. به همین دلیل اگر یک رژیم سریع برای لاغری بگیریم، دستگاه سوخت و ساز بدن دچار سردرگمی و کاهش انرژی می‌شود و به همین دلیل مغز دستور می‌دهد که هر طور شده چربی و کربوهیدرات مورد نیاز سوخت و ساز تامین شود. این کار باعث می‌شود که در نهایت عضلات تحلیل بروند و بدن به شکلی غیر عادی لاغر شود. شاید ندانید اما عضلات را کارخانه سوخت و ساز بدن می‌نامند؛ زیرا بیشترین مقدار کالری در عضلات سوزانده می‌شود.

کم آبی بدن

یکی دیگر از عوارض کاهش وزن سریع این است که بدن شما دچار کم آبی می‌شود. دلیل آن هم این است که در رژیم‌های لاغری سریع، دو هفته اول بدن با کاهش شدید کالری و کربوهیدرات روبرو می‌شود و به همین دلیل بدن آب زیادی از دست می‌دهد. این مقدار زیاد از دست دادن آب باعث می‌شود بدن دچار کم آبی شده و کم آبی برای بدن بسیار خطرناک است. جالب است بدانید که کم آبی بدن باعث بروز دیگر عوارض کاهش وزن سریع نیز می‌شود. برای مثال شما اگر در طول روز مقدار زیادی آب از دست دهید، بدن شما دچار این عوارض می‌شود:

یبوست: یکی از عوارض دردناک کم آبی که به خاطر رژیم‌های سریع لاغری بروز می‌کند، یبوست است.
ادرار پر رنگ: چون کم آبی باعث می‌شود که مقدار آب لازم برای شستشوی مثانه کاهش یابد، در نتیجه ادرار ما مقدار کمی آب دارد و بیشتر آن اوره است.
کاهش تمرکز: از دست دادن آب به خاطر رژیم لاغری سریع، باعث می‌شود سیستم اعصاب و روان ما به خوبی کار نکند و نتیجتا تمرکز ما کاهش یابد و به شدت تحریک‌پذیر شویم.
گرفتگی عضلات: گرفتگی عضلات نیز یکی دیگر از عوارض رژیم کاهش وزن سریع است.

افسردگی

از مهم‌ترین عوارض کاهش وزن سریع که روی عملکرد ذهن ما تاثیر می‌گذارد، افسردگی است. بر هم خوردن برنامه غذایی و پا گذاشتن روی علایق غذایی بعد از مدتی باعث می‌شود که شخص افسرده شود. هر چند ممکن است با خودتان بگویید که بعد از کاهش وزن آدم شادتری خواهید شد، اما نتیجه کاملا برعکس است. وقتی در مدت زمانی بسیار کوتاه وزن خود را به مقدار زیادی از دست می‌دهید، دیگر مواد کمک‌‌کننده به هورمون‌های شادی وارد بدن نمی‌شود و این مورد در نهایت باعث می‌شود که مود شما آرام شده و به تدریج منزوی و افسرده شوید. آسیب روانی که افسردگی برای ما دارد گاهی غیر قابل‌جبران است. برای همین راه سریع برای کاهش وزن را به هیچ وجه انتخاب نکنید.

از اینجا بخوانید: راهکارهایی برای درمان افسردگی شدید

سنگ کیسه صفرا

اگر بخواهیم به یکی دیگر از مهم‌ترین عوارض رژیم کاهش وزن سریع اشاره کنیم، باید از ابتلا به سنگ کیسه صفرا نام ببریم. شاید ندانید اما کیسه صفرا نیز مانند کلیه دچار سنگ‌سازی می‌شود. کیسه صفرا و ترشح صفرا توسط آن در دهانه روده کوچک باعث می‌شود که چربی‌های موجود در آن شکسته شده و در نهایت دستگاه گوارش به خوبی عمل کند. با این حال اگر کسی رژیم کاهش وزن سریعی بگیرد، به خاطر کاهش وزن به اندازه زیاد، کیسه صفرای شما دچار مشکل شده و با احتمال خیلی زیاد مقداری سنگ بسیار ریز در روده کوچک شکل می‌گیرد. این مورد از عوارض کاهش وزن سریع ممکن است در نهایت فرد را راهی اتاق عمل کند؛ زیرا در مواردی که سنگ زیاد رشد کرده، تنها راه حل آن عمل جراحی است.

چگونه وزن کم کنیم؟

حال که با عوارض کاهش وزن سریع آشنا شدیم، نوبت آن است که به بررسی این موضوع بپردازیم که راه مناسب و اصولی برای کاهش وزن کدام است؟ راه آن اتفاقا بسیار ساده است، اما زمان می‌برد. علت آن هم این است که بدن شما زمانی بدون عارضه وزنش را از دست می‌دهد که این عملیات به تدریج و آهسته انجام شود. به همین دلیل اگر صبر و حوصله دارید و عجول نیستید، یک رژیم غذایی اصولی بگیرید تا در مدتی چند ماهه وزن شما کاهش یابد. رژیم غذایی اصولی شامل اصول و قوانین زیر است:

برنامه غذایی خود را طوری تنظیم کنید که روزی 500 کالری از آن کاهش یابد.
حتما در وعده‌های غذایی خود پروتئین را به اندازه کافی لحاظ کنید؛ زیرا به سوخت و ساز اصولی بدن کمک می‌کند.
در کنار یک برنامه ورزشی مناسب، سعی کنید روزی یک بار در چند ست وزنه‌های سنگین بلند کنید‌.
مقدار آب لازمی که باید در طول روز به بدن شما برسد را به هیچ وجه کاهش ندهید.
سعی کنید از سبد غذایی خود، انواع فست فود، غذاهای چرب، خوراکی‌هایی که اصطلاحا هله هوله نامیده می‌شوند (مثل پفک و...) و البته نوشابه را به تدریج حذف کنید.
حتما هفته‌ای یک بار ماهی کباب شده بخورید؛ زیرا باعث می‌شود عضلات عملکرد خوبی داشته باشند و سوخت و ساز بدن تسریع یابد.
سبزیجات و انواع غذای گیاهی را هم در رژیم غذایی خود لحاظ کنید زیرا فیبر موجود در سبزیجات و غذاهای گیاهی باعث می‌شود که بدن شما به خوبی چربی از دست دهد.

چه مقدار کاهش وزن خطرناک است؟

به این نکته توجه داشته باشید که از دست دادن نیم کیلو وزن در طول یک هفته کاملا طبیعی است. درواقع اگر شما یک رژیم لاغری اصولی بگیرید، با کاهش وزن هفته‌ای نیم کیلو روبرو خواهید شد. با این حال عوارض کاهش وزن سریع زمانی آشکار می‌شود که مقدار کاهش وزن بیشتر از این مقدار باشد. طبق تحقیقات متخصصان تغذیه، اگر در طول یک هفته چیزی بین 2 تا 3 کیلو وزن از دست دهید، باید نگران شوید و احساس خطر کنید.

در کل برای اینکه به شکلی اصولی وزن خود را کاهش دهید، با عوارض کاهش وزن سریع روبرو نشوید و درنتیجه به سلامتی خود آسیبی وارد نکنید، حتما زیر نظر یک متخصص تغذیه رژیم لاغری بگیرید. دلیل اصلی کاهش وزن سریع تحت یک رژیم لاغری سریع، اختلال در تیروئید است. تیروئید کم کار باعث چاقی و تیروئید پر کار باعث لاغری می‌شود. وقتی رژیم لاغری شما از نوع سریع باشد، تیروئید پر کار شده و در نتیجه به سرعت لاغر می‌شوید.

البته گاهی ممکن است افراد بدون گرفتن یک رژیم سریع لاغری، کاهش وزن شدیدی را تجربه کنند. از دلایل کلی که برای کاهش وزن ناگهانی و نگران کننده می‌توان به آن اشاره کرد شامل موارد زیر است:

سرطان (از هر نوعش)
التهاب روده
مشکلات و نارسایی قلبی
ایدز
دیابت
عفونت انگلی در روده
تورم پانکراس
مصرف الکل بیش از حد
افسردگی و اضطراب

چه زمانی کاهش وزن سریع اشکالی ندارد؟

زمانی که شخصی دارای اضافه وزن بسیار زیاد است و باید سریعا جهت حفظ سلامت خود وزنش را کاهش دهد، کاهش وزن سریع اشکالی ندارد. البته در چنین مواردی برای اینکه با عوارض کاهش وزن سریع روبرو نشوید و سلامت شما به خاطر کاهش وزن سریع به خطر نیافتد، باید حتما برنامه رژیم لاغری سریع خود را زیر نظر یک متخصص تغذیه پیگیری کنید. عموما برنامه غذایی که متخصصان برای کاهش وزن سریع پیشنهاد می‌کنند، شامل برنامه غذایی کم کالری است. پیاده کردن این برنامه غذایی کم کالری زیر نظر متخصص و در مواردی که شخص دچار بیماری‌های زیر است مشکلی ندارد:

دیابت: دیابت گاه باعث کاهش وزن زیاد و گاه باعث افزایش وزن زیاد می‌شود. در مواردی که دیابت باعث افزایش وزن شود، گرفتن رژیم لاغری سریع زیر نظر متخصص مشکلی ندارد.
کلسترول بالا: کلسترول بالا همراه با چاقی مفرط است. به همین دلیل کسانی که قصد دارند به بهبود کلسترول بالای خود کمک کنند، یک راه بسیار مناسب برای آن‌ها این است که رژیم لاغری سریع بگیرند.
فشار خون: داشتن فشار خون بالا وقتی که با افزایش وزن بدن همراه باشد، عوارض خطرناکی به همراه دارد. برای همین لازم است که جهت کاهش این خطرات، یک رژیم لاغری سریع زیر نظر متخصص تغذیه گرفته شود.

سخن پایانی

در این مقاله توضیح دادیم که عوارض کاهش وزن سریع کدام است و این عوارض چطور به سلامت ما هم در بلند مدت و هم در کوتاه مدت آسیب می‌زند. اطلاعاتی که داده شد برای هر سنی با هر مقدار اضافه وزن درست است. به همین دلیل اگر قصد دارید به سرعت وزن خود را کاهش دهید، پیش از اقدام این عوارض را مرور کنید تا دچار مشکل نشوید. در پایان امیدواریم مطالب گفته شده برای شما مفید بوده باشد و بتوانید به روشی اصولی وزن خود را کاهش دهید.

سوالات متداول

عوارض رژیم غذایی نامناسب چیست؟

عوارض کاهش وزن سریع و داشتن رژیم غذایی نامناسب منجربه عضله‌سوزی، دهیدراته شدن بدن و افسردگی می‌شود.

آیا زمانی وجود دارد که کاهش وزن سریع مفید باشد؟

بله، زمانی که فرد دیابت، فشار خون و کلسترول داشته باشد.

چه زمانی مغز به خاطر کاهش وزن احساس خطر می‌کند؟

زمانی که به بدن مقداری بسیار کمی کربوهیدرات برسد و مغز گلیکوژن کافی دریافت نکند.

عوارض کاهش وزن سریع

عوارض کاهش وزن شدید چیست؟