مواجه با طرد شدن
1402-12-18
2565 نفر
زمان مطالعه: 5 دقیقه
فهرست مطالب
چگونه با طرد شدن مواجه شویم؟
Ostracism
در این پادکست به بررسی دلیل آزاربخش بودن طردشدگی و تکنیک مواجهه با آن پرداختیم. در بخشهایی از این پادکست میشنوید:« طرد شدگی ممکنه عوارضی مثل پرخاشگری، افسردگی، حسادت، اندوه ، کیفیت خواب ضعیف، سیستم ایمنی پائین و حتی باعث از دست دادن تمرکز و از دست دادن کنترل هیجانی بشه پس خیلی مهمه که چطور باهاش برخورد کنیم.
خبر خوب اینکه اگر طرد شدگی توسط یک غریبه انجام بشه یا کوتاه مدت باشه، مغز انسان طولانی مدت روی اون متمرکز نمیشه اما اگر طرد شدگی در مورد افراد نزدیک خانواده و دوستان باشه یا در شرایطی باشه که هر روز تجربه بشه، این مورد میتونه بسیار مخرب باشه.»
برای مطالعه بیشتر میتونید مقالههای زیر را مطالعه کنید
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ab.10061رنجش ناشی از طرد شدن از کجا ریشه میگیرد؟
طرد شدن به هر شکلی و از جانب هر کسی که باشد، برای ما رنجآور خواهد بود. ما ذاتا موجوداتی اجتماعی هستیم و از ارتباط گرفتن با دیگران و احساس دوست داشته شدن لذت میبریم، اما اگر روزی نزدیکان ما یا کسانی که زمانی گمان میبردیم ما را دوست دارند ما را طرد کنند، احساسی بسیار ناخوشایند به ما دست خواهد داد که البته تا حدی طبیعی است.
اما رنجش ناشی از طرد شدن از کجا ریشه میگیرد؟ طرد شدن یک فرایند اجتماعی است که از گذشتگان و نیاکان ما به ارث رسیده و حتی در میان حیوانات نیز وجود دارد و برای همین ریشه این رنجش نیز در ذات ما قرار دارد، اما مسئله اینجاست که چطور میتوانیم با دانش روانشناسی روز این احساس ناخوشایند را درست ریشهیابی کنیم و آن را مدیریت کنیم. تا پایان همراه ما در رادیو بینا باشید تا این موضوع را بررسی کنیم.
چطور با طرد شدن کنار بیاییم؟
افراد زیادی وجود دارند که زمانی توسط خانواده، معشوقه، همسر یا دوست خود طرد شدهاند و با گذر زمان با این موضوع کنار آمدهاند. اگر با کسی که زمانی طرد شده صحبت کنید احتمالا به شما نصیحت میکند که از هیچکس هیچ چیز بعید نیست و همیشه برای طرد شدن آماده باش. این افراد بعد از تجربه طرد شدگی رویکرد پیشگیرانه را برای مقابله با احساس ناخوشایندی که بعد از طرد شدن به آنها دست میدهد پیش گرفتهاند. انتخاب این رویکرد البته برای کاهش رنج ناشی از طرد شدن پیش از تجربه آن، کمی دشوار است برای همین این رویکرد اغلب در افرادی دیده میشود که حداقل یکبار تجربه طرد شدگی دارند.
رویکرد دیگری که برای کنار آمدن با طرد شدگی وجود دارد، این است که اثرات مخرب آن را کاهش دهیم. در واقع بعد از طرد شدگی، بهترین کار این است که با دوستانتان یا خانوادهتان صحبت کرده و ارتباط بگیرید. افرادی که هنوز شما را دوست دارند و به تقویت عزت نفس شما کمک میکنند. تجربه طرد شدگی احساس بسیار ناخوشایندی است که اگر خودتان به آن دامن بزنید، تنها به این حس ناخوشایند پروبال دادهاید. از سرزنش خود و تلقین این باور که شما دوست داشتنی یا به اندازه کافی باهوش نیستید دست برداشته و سعی کنید این موضوع را با یادآوری ویژگیهای مثبت خود و در ارتباط با نزدیکانتان حل کنید.
طرحواره طرد شدگی
اگر در کودکی طرد شدگی تجربه شود یا در طول زندگی چند بار تکرار شود، میتواند این الگوی ذهنی را برای فرد ایجاد کند که او همیشه توسط کسانی که دوستشان دارد یا در موقعیتهای مختلف زندگی طرد خواهد شد. این الگو را طرحواره طرد شدگی مینامند و نشانههای آن بروز احساساتی مثل:
ترس تنها ماندن، از دست دادن عزیزان، مورد خیانت قرار گرفتن و حس طرد شدن است. اگر کسی دچار این طرحواره شود در برقراری ارتباط عاطفی یا حتی کاری ناتوان میشود زیرا همیشه این ترس را دارد که نکند از جانب طرف مقابل طرد شود. یکی از ویژگیهای رفتاری افرادی که دچار طرحواره طرد شدگی هستند این است که ممکن است دیر جواب دادن به تماسشان آنها را به طرز غیر طبیعی مضطرب و نگران کند. عموما ریشه شکل گیری این طرحواره در کودکی یا تجربیات تلخی مثل طرد شدن توسط والدین یا همسر است.
چرا طرد شدن دردناک است؟
طرد شدن دردناک است زیرا این حس را به ما انتقال میدهد که به اندازه کافی دوست داشتنی نیستیم. در دورانی که انسانها بهصورت قبیلهای کنار هم زندگی میکردند، اگر شخصی از جانب قبیله طرد میشد بدون شک نمیتوانست زنده بماند. به همین دلیل تجربه طرد شدگی در طول تاریخ تکامل انسان همراه با ناتوانی در ادامه حیات بوده و همین باعث شده که امروزه این تجربه هشداری باشد که ممکن است ما بعد از طرد شدن دوام نیاوریم. هرچند امروزه دیگر مسئله زنده ماندن نیست، اما از نظر عاطفی همچنان طرد شدن به ما ضربه میزند.
حتما برای شما هم جالب است اگر بدانید که از نظر فیزیولوژیک نیز طرد شدن دردناک است. تحقیقات نشان داده است که گذرگاههایی در مغز که بعد از طرد شدن تحریک میشوند همان گذرگاههایی هستند که هنگام درد فیزیکی تحریک میشوند. پژوهشهای دیگری در دانشگاه میشیگان نشان داده که مغز هنگام طرد شدن نوعی مسکن طبیعی آزاد میکند که هنگام تجربه درد فیزیکی نیز آزاد میشود. علاوه بر این اگر تجربه طرد شدگی در دوران نوجوانی رخ دهد، درنهایت باعث بروز افسردگی نوع حاد در فرد شده که روی سلامت روان وی تاثیری بزرگ و گاه برگشتناپذیر میگذارد. برای همین طرد شدن دردناک است.
⭕️ درمان و پیشگیری از افسردگی
انواع طردشدگی در روانشناسی
در علم روانشناسی برای اینکه طردشدگی را بهتر و سادهتر بتوان مطالعه کرد، آن را به 4 دسته مختلف تقسیم کردهاند که هر کدام ویژگیها و اثرات کوتاهمدت و بلندمدت خود را دارد. این 4 نوع طردشدگی شامل: طرد شدن از سوی خانواده، از سوی جامعه، در ازدواج و در روابط عاشقانه است. در ادامه هرکدام را به طور جدا بررسی میکنیم.
طرد شدگی از سوی خانواده
طردشدگی از سوی خانواده یکی از عمیقترین و دردناکترین انواع طردشدگی است که عموما در سنین کودکی توسط فرد تجربه میشود. این نوع طرد شدن این شکلی نیست که خانواده کودک را جایی ببرند و رها کنند، بلکه با کتک زدن، بی توجهی به کودک، تنها گذاشتن وی در خانه برای مدتی طولانی یا حتی آزار کلامی خود را نشان میدهد. چنین کودکانی عموما دچار طرحواره طردشدگی میشوند و در بلندمدت مشکلات عاطفی زیادی را تجربه میکنند.
طرد شدگی از سوی جامعه
ریشه پذیرفته نشدن توسط جامعه نیز در کودکی افراد شکل میگیرد. تجربیاتی مثل زورگویی شنیدن از سمت دیگر افراد جامعه، نپذیرفتن شخص در گروههای اجتماعی خاص مثل تیمهای ورزشی یا هنری مدرسه و دیگر تجربیات مشابه میتواند در نهایت باعث احساس طردشدگی از سوی جامعه شود. البته هستند افرادی که به خاطر داشتن گرایشات فکری و جنسی خاص یا انجام کارهایی خارج از چارچوب قوانین جامعه مثل کشیدن مواد یا انجام کارهای خلاف، از سوی جامعه طرد میشوند.
طرد شدگی در ازدواج
یکی از انواع تجربیات طردشدگی که البته بسیار دردناک است و اثرات بلندمدت منفی به جای میگذارد، طردشدگی در ازدواج است. این نوع طردشدگی را با نام طلاق میشناسیم. هر چند امروزه گفته میشود طلاق به عنوان یک راه حل لزوما چیز بدی نیست اما درنهایت اثرات خود را روی کسی که راضی به طلاق گرفتن نیست میگذارد و در کل تجربه تلخی محسوب میشود.
طرد شدگی در روابط عاشقانه
طرد شدگی در روابط عاشقانه عموما در سنین جوانی رخ میدهد و با نام شکست عشقی در میان مردم شناخته میشود. این تجربه برای کسانی که خیلی به طرف مقابل علاقه دارند بسیار تلخ است و بسیاری از افراد نمیتوانند به سادگی از کنار این نوع طرد شدگی بگذرند و با آن کنار بیایند. درصد اندکی از افراد نیز بعد از تجربه طرد شدگی در روابط عاشقانه دست به خودکشی میزنند که نشاندهنده میزان دردناکی این تجربه است.
شیوه کنار آمدن با طرد شدگی
بسته به اینکه کدام نوع طرد شدگی را تجربه میکنید، میتوانید از راهکارهای کنار آمدن با آن نیز استفاده کنید. اگر دچار طرحواره طردشدگی هستید که عموما نتیجه تجربه طرد شدن از سوی خانواده است، راهکار این است که هنگام بروز نشانههای این طرحواره مثل اضطراب از دیر جواب دادن طرف مقابل یا ترس از دست دادن عزیزانتان، سریع خود را سرگرم کاری کنید و این احساسات اغراقآمیز شده را نادیده بگیرید. تمرین چنین واکنشی در ابتدا بسیار دشوار است، اما همینکه در چند موقعیت این کار را انجام دهید، متوجه خواهید شد که کار دشواری نیست و میتوانید به مرور از این طرحواره خلاص شوید.
برای کنار آمدن با دیگر انواع طردشدگی نیز بهترین کار این است که دست از سرزنش خود بردارید و حتی خود را جای طرف مقابل بگذارید و از دید وی دنیا را نگاه کنید. شاید حق دارد، شاید روز بدی داشته، شاید با مشکل دیگری درگیر بوده و... سپس به سراغ دوستان و نزدیکان خود بروید و با آنها وقت بگذرانید تا بهتر بتوانید با این مسئله کنار آیید. همچنین یک دفترچه تهیه کنید و در آن ویژگیهای مثبت خود را بنویسید و سعی کنید واقعبینانه به اتفاقاتی که گذشت و درنهایت به طردشدگی شما منجر شد نگاه کنید و درباره آنها بنویسید.
حس طرد شدگی را بپذیرید
اگر این روزها درگیر حس طرد شدگی هستید، لازم نیست با آن بجنگید و به اصطلاح با سیلی صورت خود را سرخ نگه دارید. این حس را بپذیرید و قبول کنید که دردناک است. شما انتظار نداشتید از جانب کسی که شما را دوست داشته یا قرار بوده با هم همکاری کنید طرد شوید. اشکالی ندارد ناراحت باشید، اما سعی نکنید برای همیشه در این حالت بمانید و به اصطلاح به این احساس ناخوشایند عادت کنید و خود را قربانی جلوه دهید. پذیرش گام اول برای درمان این حساس ناخوشایند است به شرط اینکه در این مرحله باقی نمانید.
اثرات طرد شدگی
هرچند میتوان با مطالعه و استفاده از متدهای روز روانشناسی از احساس ناخوشایندی که طرد شدگی به ما میدهد گذر کرد، اما این موضوع غیر قابل انکار است که احساس طرد شدگی باعث اثراتی طولانیمدت روی روان و سلامت ما میشود. اثراتی که گاه جبران آنها بسیار دشوار و زمانبر است. تعدادی از این آثار شامل:
- حمله عصبی: افرادی که حس طرد شدگی را تجربه میکنند گاه دچار حملات عصبی شدید میشوند.
- افسردگی: افسردگی شایعترین اثر ناشی از تجربه طرد شدگی است.
- اضطراب طرد شدگی: افرادی که یکبار تجربه طرد شدن را داشتهاند دچار اضطراب طرد شدگی میشوند که روی روابط بعدی آنها نیز تاثیر میگذارد.
سخن پایانی
آنچه به عنوان احساس ناخوشایند طرد شدگی شناخته میشود، موضوعی کاملا طبیعی است. مغز ما برای دفاع از خود هنگام تجربه طرد شدگی، مسکنی طبیعی آزاد میکند که هنگام تجربه دردهای فیزیکی نیز آزاد میشود؛ پس احساس ناخوشایند بعد از طرد شدگی را باید پذیرفت، اما نباید در این مرحله ماند. برای همین بهتر است بعد از پذیرش طرد شدگی، با کسانی که ما را دوست دارند ارتباط گرفته و ویژگیهای مثبت خود را یادآوری کنیم تا دچار عواقب روانی خطرناکی که ممکن است برای ما رخ دهد نشویم.
سوالات متداول
چرا بعد از طرد شدن ناراحت میشویم؟
بعد از تجربه طرد شدگی، این احساس در ما ایجاد میشود که از نظر دیگران دوستداشتنی نیستیم و برای همین جایی در میان آنها نداریم. طرد شدن از سوی جامعه برای انسانها که موجوداتی اجتماعی هستند بسیار دردناک است برای همین هم ناراحت میشویم.
آیا میتوان با طرد شدن کنار آمد؟
بله. اکثر مردم حداقل یکبار طرد شدگی را از جانب جامعه یا کسی که دوستش داشتهاند تجربه کردهاند و با استفاده از مشورت دوستان و راهکارهایی که در این مقاله ارائه شد با آن کنار آمدهاند.
نشانههای طرحواره طرد شدگی کدام است؟
اگر همیشه ترس از دست دادن دارید یا میترسید از سمت کسی که با شما در ارتباط است خیانت ببینید، در طرحواره طرد شدگی گرفتار شدهاید و باید هر چه سریعتر برای درمان آن بکوشید.
میترسم همسرم بهم خیانت کنه
منابع:
نظرات
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاندمرسی از پادکستهای خوب و خیلی خیلی مفیدتون. فقط یه انتقاد کوچکی داشتم reference چه تو فارسی و چه تو انگلیسی رفرنس تلفظ میشه نه ریفرنس از این جهت که این کلمه تقریبا تو همه episode ها داره تکرار میشه میگم. ممنون.
ممنون از نکته سنجیتون
ب نظرم عالی بود مرسی کهستین