علت اشفتگی ذهنی چیست؟ دلایل + راهکارها و درمان
1401-12-11
9391 نفر
9391 نفر
دسته بندی: 
اگرچه همه ما روزهایی از زندگی خود را با نگرانی سپری می‌کنیم، اما گاهی قادر نیستیم افکار مزاحم را از خود دور کنیم. علت اشفتگی ذهنی می‌تواند متعدد باشد و دلایل بی‌شماری هستند که می‌توانند دلیلی برای بیقراری ما باشند. شاید در وهله اول نیازی به مراجعه به روان‌درمانگر نباشد، اما به مرور زمان و با افزایش نگرانی‌های منفی پی در پی می‌تواند باعث بروز تنش، اضطراب، سردرد یا درد معده شود. وقتی همه روزه با تنش از خواب بیدار شویم و اشفتگی در زندگی را تجربه کنیم، باید منتظر تاثیر قدرتمند آن روی افکار و رفتارهای روزمره خود باشیم. این افکار از نظر بیوشیمی رو مغز انسان تاثیر می‌گذارند و زمانی هم که مغز تحت تاثیر قرار گیرد، تغییر در روحیه، انگیزه و میزان تمرکز را تجربه می‌کنیم. اشفتگی ذهنی در هر بخشی از زندگی ما چه خانوادگی و چه کاری می‌تواند بروز یابد. با توجه به مثالی که در وب‌سایت معتبر Amenclinics بیان شده، موری فردی 32 ساله بود که علیرغم دریافت نقدهای مثبت از عملکرد خود، تصور می‌کرد که مدیر او را دوست ندارد. او مدام این نگرانی را داشت و همین افکار مشوش باعث شده بود تا همیشه دچار سردرد و تحریک‌پذیر شود. اگر شما جزو این دسته از افراد هستید و به دنبال علت آشفتگی ذهن و راهکارهای درمان آن می‌گردید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب از گروه روانشناسی رادیو بینا همراه ما شوید.
بهتون پیشنهاد میدیم که حتما پادکست زیر رو با عنوان "مغز رابطه ات رو اسکن " گوش دهید.
اشفتگی ذهنی چیست؟
برای رسیدن به راهکار درست و کشف علت آشفتگی مغز بهتر است ابتدا این افکار را تشریح کنیم. اینکه چه زمانی دچار تشویش ذهنی هستیم از اهمیت زیادی برخوردار است. طبق آنچه که در مجله پزشکی Healthline بیان شده، آشفتگی و گیجی حالتی است که افراد نمی‌توانند به درستی تفکر کنند و تصمیم بگیرند. معمولا فرد مدام با افکار منفی درگیر است و بدترین حالت ممکن را برای شرایط فعلی خود در نظر می‌گیرد. آشفتگی مغز می‌تواند بر روی رفتار فرد تاثیر بگذارند. برای مثال به خاطر اضطراب و تنش شدید از بیان کلمات و جملات در حین سخنرانی درمانده میشود و مکث طولانی دارد. گفتار و بیان کلمات به شکل غیر طبیعی و نامنسجم است و گاهی هم تغییرات ناگهانی در احساسات را تجربه می‌کند. افرادی همانند موری که درگیر افکار منفی و آشفته می‌شوند، اغلب در لوب فرونتال (frontal lobe) یا قسمت پیشانی مغز در بخش ACG یا سینگولیت (cingulate) پیشانی مغز فعالیت زیادی دارند. فعالیت زیادی ACG فرد را وا می‌دارد که از یک فکر به فکر دیگری یا از یک عمل به عمل دیگری روی آورند. این حالت با انعطاف‌پذیری و حرکت با جریان مرتبط است. زمانی که عملکرد ACG مغز افزایش می‌یابد، از آن طرف میزان سروتونین مغز پایین است و فرد افکار پریشان و اشفتگی ذهنی را تجربه می‌کند. فرد در این مواقع دچار عدم تمرکز میشود و در موارد حاد با اختلال وسواس فکری نیز همراه است. معمولا در اسکن مغزی که از فناوری به نام SPECT استفاده میشود، میزان فعالیت ACG مغز نشان داده میشود. حال که متوجه شدیم اشفتگی ذهنی چیست و چه زمانی باید نگران خود شویم، در ادامه شما را با راهکارهای مقابله با چنین احساس ناخوشایندی آشنا می‌کنیم.
بر اساس علم نوروسایکولوژی، افکار، احساسات و رفتارهای ما همگی به هم مرتبط و همانند یک زنجیر هستند؛ زیرا افکار ما روی احساسات و رفتار تاثیر می‌گذارند. اگرچه همه ما گاهی دچار تشویش افکار در زمان اشفتگی ذهنی می‌شویم و افکار منفی ما را احاطه می‌کند، اما با آگاهی به اینکه چه زمانی دچار چنین حالتی می‌شویم و چگونه آن را کنترل کنیم، می‌توانیم مانع از ادامه دادن به افکار مشوش و منفی شویم. اغلب اوقات راهکارهای مقابله با افکار منفی در جریان اشفتگی در زندگی موثر است و می‌تواند به افراد کمک کند که چگونه الگوهای فکری خود را تغییر دهند. راهکارهایی مثل:
به افکار منفی تابلوی ایست را نشان دهید
یکی از مهمترین علت اشفتگی ذهنی، افکار منفی است. هر زمان که دچار افکار منفی شدید و احساس می‌کنید که همانند حلقه دور سر شما می‌چرخند، میتوانید تابلوی ایست را به افکار خود نشان دهید. این تفکرات منفی نشان‌دهنده فعالیت زیاد ACG مغز هستند که باید به محض اینکه متوجه شدید در حال گیر افتادن در دام آن هستید، تابلوی توقف را نشانش دهید. پیشنهاد می شود که از مقاله مدیریت افکار نیز راهنمایی بگیرید. برخی از افراد برای توقف افکار منفی به دست خود کش می‌بندند و زمانی که احساس می‌کنند تفکرات منفی دور سر آن‌ها در حال حلقه زدن است، با ضربه محکم به خود یادآوری می‌کنند که نباید ادامه دهند.
تبصره 22
حواس خود را پرت کنید
علت آشفتگی مغز و ذهن در یک مسیر قرار می‌گیرند؛ زیرا افکار منفی که ناشی از فعالیت زیاد ACG مغز است، روی عملکرد ذهن تاثیر می‌گذارد. حالا راهکار بعدی ما این است که با انجام کاری که از آن لذت می‌برید، حواس خود را پرت کنید. مثلا میتوانید کارهایی مثل:
- خواندن آهنگی که دوست دارید.
- به موسیقی مورد علاقه خود گوش دهید.
- قدم بزنید و هوای تازه استشمام کنید.
- با حیوان خانگی خود بازی کنید.
- اگر فرزند دارید، ساعتی را با او بگذرانید.
- یک کار سخت که نیاز به تراوش مغزی دارد، انجام دهید.
- مدیتیشن کنید.
- روی یک کلمه مورد علاقه خود تمرکز کنید و هر زمان که دچار اشفتگی ذهنی شدید، آن کلمه را با خود تکرار کنید. این راهکار همانند جارو عمل می‌کند و می‌تواند همه گرد و غبارهای ناشی از افکار منفی را از بین ببرد.
راه‌حل‌ها و گزینه‌های پیشنهادی را بنویسید
زمانی که روی یک فکر منفی گیر کردید و احساس می‌کنید که در حال گیر افتادن در دام اشفتگی ذهنی هستید، میتوانید همان افکار را بنویسید. این راهکار کمک می‌کند تا افکار مشوش از ذهن خارج شوند. معمولا دیدن فکری روی کاغذ، به اینکه آسان‌تر با آن برخورد منطقی داشته باشید، کمک می‌کند. وقتی که موفق شدید علت آشفتگی ذهن خود را روی کاغذ یادداشت کنید، حالا میتوانید فهرستی از کارهایی که میتوانید انجام دهید و کارهایی که نمی‌توانید درباره آن انجام دهید، تهیه کنید. برای مثال اگر همانند شخصیت موری نگران اخراج شدن از محل کار خود هستید، میتوانید بنویسید:
- من نگران اخراج شدن از محل کار خود و بیکار شدن هستم.
- حالا راهکارهایی که میتوانید انجام دهید را بنویسید، مثلا:
- من می‌توانم کارهایی که مسئول آن‌ها هستم را به بهترین شیوه ممکن انجام دهم تا وجود من در مجموعه همیشه ضروری باشد.
- من می‌توانم به مدیر و رئیس خود نشان دهم که همیشه به دنبال کسب مهارت‌های جدید و پیشرفت در کار خود هستم.
- من توانایی آپدیت رزومه خود تنها در صورت اخراج از محل کار فعلی را دارم.
- حالا لیستی از کارهایی که نمی‌توانید انجام دهید و اصلا انجام آن‌ها در حیطه اختیارات شما نیست، تهیه کنید. مثلا:
- من نمی‌توانم زمانی که تصمیم رئیس برای اخراج من قطعی است، کاری انجام دهم.
- زمان اخراج من قابل کنترل نیست.
- داشتن نگرانی و آشفتگی جز اینکه روی افکار و اعتماد به نفس من تاثیر بگذارد، کمک دیگری به من نخواهد کرد.
پارادوکس سلیمان
از مشاوره کمک بگیرید
معمولا زمانی که همه راهکارهای مقابله با علت اشفتگی ذهن جواب نداد و هر کاری هم کنید از شر افکار منفی خلاص نمی‌شوید، بهتر است که از دیگران کمک بگیرید. معمولا کمک گرفتن از افراد متخصص می‌تواند دریچه‌های ذهنی جدیدی را در مقابل شما قرار دهد و می‌تواند مفید باشد.
سروتونین مغز را افزایش دهید
اگر تا اینجا علت اشفتگی ذهنی خود را کشف کرده‌اید و آن هم حاصل فعالیت زیاد ACG مغز است، میتوانید با انجام کارهای زیر سروتونین مغز خود را افزایش دهید:
- ورزش کنید؛ یکی از بهترین راهکارها برای مقابله با افکار اضطراب‌آور، ورزش است. ورزش و تحرک میزان ال-تریپتوفان (L-tryptophan) مغز را زیاد می‌کند که موجب ترشح سروتونین میشود.
- کربوهیدرات بخورید؛ مثلا روزهایی که احساس می‌کنید افکار درهم برهم دارید و نمی‌توانید تمرکز کنید، مواد غذایی حاوی کربوهیدارت مثل سیب‌زمینی بخورید تا میزان سروتونین مغز خود را افزایش دهید.
آیا می دانید انعطاف پذیری عصبی یا نوروپلاستیسیتی چیست؟
بله؛ یکی از مهمترین دلایلی که فرد دچار تشویش میشود و نمیتواند رفتار خود را کنترل کند، افکار منفی است. این افکار هم به خاطر فعالیت زیاد ناحیه پیشانی مغز به وجود میآیند.
برای رهایی از اشفتگی مغز و ذهن میتوانید ورزش کنید و افکار منفی خود را بنویسید.
چطور مغزتان را سیم کشی کنیم!؟
سخن پایانی
اشفتگی در زندگی و ذهن یک مقوله عادی و طبیعی است که ممکن است هر فردی دچار آن شود. اینگونه که متوجه شدیم از نظر علم روانشناسی افکار منفی و مشوش، گاهی به خاطر فعالیت غیر طبیعی بخش سینگولیت پیشانی مغز رخ می‌دهد. نحوه مدیریت افکار و احساسات روی رفتار ما تاثیر می‌گذارند و زمانی که دچار اشفتگی ذهنی می‌شویم، ممکن است اضطراب شدید و از دست دادن انگیزه را تجربه کنیم. اگر چنین افکاری را به حال خود رها کنیم و با آن مقابله نکنیم، احتمال اینکه فرصت‌های بزرگ زندگی خود را از دست دهیم، زیاد است. برای مقابله با چنین افکار منفی می‌توانیم از راهکار تلنگر و نشان دادن تابلوی ایست به مغز خود شروع کنیم یا اینکه مجموعه‌ای از کارهایی که می‌توانیم و نمی‌توانیم انجام دهیم را یادداشت کنیم. همچنین برای رهایی از اشفتگی ذهنی پیشنهاد می‌کنیم از پادکست‌های روانشناسی گروه رادیو بینا کمک بگیرید و به افزایش خودآگاهی خود کمک کنید.
راستی اگر مایل بودید می تونید از پادکست های نوروسایکولوژی و پادکست های روانشناسی رادیوبینا که به صورت هفتگی و رایگان در اختیار همراهان ما قرار میگیره نیز دیدن کنید.
ترجمه و گرد آوری شده توسط تیم رادیوبینا
منابع:
https://www.healthline.com/health/confusion#signs
https://www.verywellmind.com/how-to-change-negative-thinking-3024843
خانه
دوره
پادکست
کتاب
انجمن
نظرات
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند