![اثرات منفی شکر بر روی مغز [ خیلی مراقب باش! + راهکار علمی]](https://radiobina.net/storage/blogs/91d70204b5eb6c6e5895b03da69c4265.jpg)
اثرات منفی شکر بر روی مغز [ خیلی مراقب باش! + راهکار علمی]
1402-3-16
8066 نفر
8066 نفر
زمان مطالعه: 13 دقیقه
دسته بندی: فهرست مطالب
این
یک واقعیت اثبات شده است که مصرف زیاد شیرینی و عدم تحرک فرد را دچار چاقی و اضافه
وزن می‌کند، اما عوارض جانبی دیگری هم دارد که شاید بیشتر ما از آن بی خبر باشیم. بسیاری
از مردم از تاثیر شکر بر مغز بی‌خبر هستند، یا اینکه بدن در مقابل ایجاد انسولین
مقاومت می‌کند چیست و چرا گاهی مغز ما تمایل به مصرف خوراکیهای حاوی شکر دارد.
چه
بسا زمانی که از تاثیر شکر بر مغز و بدن آگاه شوید، خود را ملزم کنید که حداقل
چندین مورد از غذاهای حاوی قند را از رژیم غذایی خود حذف کنید، نه لزوما همه آن
چیزهایی که در طول زندگی روزمره خود مصرف دارید.
در
جهان امروز تعداد زیادی غدای شیرین و قندی میهمان سفره‌های ما هستند. مغز ما بیش
از هر عضو دیگری در بدن نیاز به انرژی دارد و این انرژی از طریق گلوکز تامین میشود.
اما چه اتفاقی برای مغز رخ می‌دهد زمانی که مصرف قند بیش از اندازه میشود. در
ادامه همراه رادیوبینا شوید تا تاثیر شکر بر مغز را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.
⚠️ شکر دوست شما نیست !
وقتی
قندی را که در دهانتان می گذارید چه اتفاقی می افتد؟
دکتر
نیکول آونا (Nicole Avena) استادیار دانشکده علوم اعصاب دانشگاه Mount Sinai School نیویورک بیان می‌کند:
وقتی که قند را در دهان خود می‌گذارید، پرزهای چشایی زبان را فعال می‌کند تا سیگنال‌های مثبتی را به مغز بفرستد. این سیگنال‌ها سیستم پاداش مغز را فعال می‌سازد تاهورمون دوپامین (dopamine) آزاد کند. این هورمون که باعث خوشحالی و شادی میشود، به همین خاطر مغز ما تصمیم می‌گیرد که مداوم این رفتار را یعنی مصرف قند را تکرار کند.
او
همچنین می‌گوید که قند جزو معدود مواد غذایی است که مغز ما به صورت متناوب و با هر
بار مصرف سینگال ترشح دوپامین را می‌فرستد. البته سیستم مغزی ما به گونه‌ای است که
با مصرف هر نوع خوراکی جدید، دوپامین آزاد می‌کند، اما با توجه به این مورد شکر
کاملا متفاوت است. این بیشتر شبیه به حالت مصرف مواد مخدر است که بعد از هر بار
مصرف، دوپامین ترشح میشود.
دقیقا
خوردن مواد قندی باعث میشود که ما همچنان لذت ببریم و گویا مغز ما هم از مصرف
دوپامین لذت می‌برد. به همین خاطر است که اکثر افراد به خوردن خوراکیهای شیرین و
قندی منجر به ایجاد عادت جدید می شوند .
در پادکست نوروسایکولوژی در مورد "فرمول عمر طولانی" صحبت کرده ایم
پروسه تاثیر شکر بر مغز و بدن
برای درک بهتر اینکه تاثیر شکر بر مغز و بدن چیست، در ابتدا
لازم است تا پروسه شیمیایی و فعل و انفعالاتی که رخ می‌دهد را توضیح دهیم. مغز ما
از گلوکز به عنوان منبع سوخت استفاده می‌کند و بدون آن فعالیتی ندارد. اما اشکال و
میزان مختلف قند با مغز ما چه می‌کنند؟!
با توجه به اینکه مغز ما سرشار از نورون‌ها و سلول‌های عصبی
است، اصلا جای تعجب ندارد که برای عملکرد و فعالیت نیاز به گلوکز داشته باشد.
انتقال‌دهنده‌های عصبی که وظیفه ارسال سیگنال را دارند و درست همانند یک پیام‌رسان
شیمیایی عمل می‌کنند، در صورت کمبود گلوکز تولید نمی‌شوند.
دقیقا زمانی که بدن با کمبود قند مواجه میشود، ارتباط بین
سلول‌های ضروری و مهم از بین می‌رود و روی عملکرد شناختی تاثیر می‌گذارد. یکی از
عارضه‌های ناشی از دیابت که گاهی فرد را با کاهش قند مواجه می‌کند، هیپوگلیسمیی
(افت قند خون) است.
سطوح غیرطبیعی قند خون یعنی چه در محدود پایین باشد یا
بالا، تاثیر نامطلوبی روی مغز می‌گذارد. مثلا زمانی که قند خون مداوم بالاتر از
میزان نرمال باشد، زوال عقل را در پی دارد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تاکنون از مبتلا بودن 422 میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت خبر
داده است.
حالا که از پروسه تاثیر شکر بر مغز
آگاه شدیم، مهم است برای زندگی سالم‌تر نوعی رژیم غذایی سالم را دنبال کنیم که سطح
گلوکز آن نرمال باشد. یعنی نه کم باشد که ما را با کمبود و افت قند مواجه کند و نه
زیاد که به بیماری دیابت مبتلا شویم. طبق گزارش مجله پزشکی جان هاپکینز (Johns Hopkins
Medicine) مردم آمریکا بیش از 20 قاشق چایخوری شکر در شکل‌های متفاوت در
طول یک روز مصرف می‌کنند.
در حالیکه این مقدار بسیار بیشتر
از آنچه است که انجمن قلب آمریکا توصیه کرده است، زنان 6 قاشق چایخوری و مردان 9
قاشق چایخوری در روز مجاز به مصرف قند هستند. رژیم غذایی که سرشار از غذاهای
فرآوری شده با قند باشد، به مرور زمان میتواند عملکرد شناختی فرد را دچار اختلال
کند و روی قلب تاثیر مخرب بگذارد. اگر رژیم غذایی مغزتون واستون مهم مقاله رژیم غذایی مغز و تقویت حافظه رو از دست ندید!!
مقایسه تاثیر شکر و مواد مخدر بر
سیستم پاداش مغز
در سایت nature.com بیان شده که شواهد نشان می‌دهد مواد مخدر مثل کوکائین روی سیستم
طبیعی پاداش مغز تاثیر می‌گذارد و در حقیقت این ناحیه را فریب می‌دهد. یعنی باعث
میشود تا هورمون دوپامین که همان نوعی سیستم پاداش مغز است در اثر مصرف مواد مخدر
فعال شود، دقیقا همانند زمانی که این قسمت با خوردن غذا پاسخ طبیعی می‌دهد.
همچنین در این وب‌سایت بیان شده که
طی تحقیقی فعالیت مغز موش‌ها با قرار گرفتن در معرض کوکائین و شکر مورد مقایسه
قرار گرفته است. در این مطالعه محققان موش‌ها در طی 7 روز متوالی در کنار آب شیرین
و کوکائین قرار دادند. پس از جمع‌آوری مغز موش‌ها و بررسی سلول‌ها متوجه شدند که
هر دو گروه در ابتدا پس از مصرف کوکائین و شکر، سیل عظیمی از سلول‌های عصبی سیستم
پاداش مغز را فعال و تا دورترین نقاط بدن روانه می‌کند.
از مقایسه تاثیر شکر و مواد مخدر
بر مغز در طی این مطالعه، محققان به این نتیجه رسیدند که بعد از قرار گرفتن موش‌ها
در معرض هر دو، سیستم پاداش مغز فعال میشود. حالا مدار سلول‌های مغزی با استفاده
کوکائین نشان داد که میزان پردازش سیستم پاداش در مقایسه با شکر تفاوت دارد.
در پادکست نوروسایکولوژی در مورد "مغز دشمن لاغزیست؟؟" صحبت کرده ایم
واکنش پاداش در اثر مصرف شکر
تاثیر شکر بر مغز نیز با فعال‌سازی
سیستم پاداش همراه است. بخش پاداش زمانی فعال میشود که اتفاق خاصی مثل خوردن غذا،
ارتباط جنسی یا مصرف مواد مخدر رخ دهد. فعال این قسمت در مغز باعث ایجاد احساس لذت
میشود که احتمال تکرار مجدد همان رفتار را چندین برابر می‌کند.
در انسان‌ها نیز مصرف غذاهای قندی
با گلیسمی ( شاخصی برای اندازه‌گیری قند) بالا قسمت‌هایی از مغز را فعال می‌کند که
با سیستم پاداش در ارتباط است و باعث میشود تا همچنان نسبت به مصرف مواد قندی
احساس ولع داشته باشد.
هر چه غذایی حاوی مواد قندی بیشتری
باشد، احتمال اعتیادآور بودن آن نیز بیشتر است؛ زیرا باعث افزایش سطح گلوکز خون میشود.
معمولا غذاهای فرآوری شده، نان‌های سفید، دونات و سیب‌زمینی‌ها حاوی مقادیر بالای
گلیسمی هستند.
آیا شکر روی خلق و خو تاثیر می‌گذارد
بسیاری از مردم در جوامع مختلف از
اینکه چقدر شکر در طول روز بخورند مشکلی برای آن‌ها پیش نمی‌آید، بی‌خبر هستند. دانستن
تاثیر شکر بر مغز و بدن بسیار مهم است، مثلا اینکه مصرف مواد قندی میتواند روی
خلق‌وخوی و وضیعت روانی شما تاثیر بگذارد نیز اهمیت زیادی دارد.
ارتباط بین مصرف قند و افسردگی نیز
جای بحث دارد. مصرف زیاد مواد غذای حاوی قند و هر نوع شیرینی‌جات میتواند ما را
دچار دیابت و نارسایی قلبی کند. از طرفی هم مصرف بیش از اندازه طبیعی شکر با
ابتلای فرد به اختلالات روانی مثل افسردگی نیز در ارتباط است.
مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده
با شکر ممکن است منجر به بروز اختلالات خلقی و در حالت مزمن دیابت شود، اما برعکس
داشتن رژیم غذایی که حاوی سبزیجات، ماهی و میوه‌جات و سایر غذاهای سالم باشد، میتواند
خطر ابتلا به افسردگی و اختلالات خلقی را کاهش دهد. در مقاله رژیم غذایی مغز به صورت کامل در مورد بهترین غذا های مناسب مغز صحبت کرده ایم.
از آنجایی که اختلالات التهابی با
افسردگی در ارتباط هستند، مصرف غذاهای فرآوری‌شده با شکر مثل نوشابه، کیک و آب‌نبات
میتواند التهاب بدن را افزایش دهد. اما در مقابل مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه به
همراه غلات تیره منجربه کاهش التهاب بدن شده و فرد با افسردگی، اختلال خواب، درد
شدید و از دست دادن اشتها دچار نمی‌کند. این شمایید که تصمیم میگیرید چگونه عادت جدید در زندگی خود بسازید؟
تأثیر منفی شکر بر مغز و حافظه
چه در مورد شکر قهوه‌ای، سفید یا
هر نوع غذایی که با قند فرآوری شده است، آگاهی از تاثیر منفی شکر بر مغز و حافظه
اهمیت زیاد دارد. جدای از اینکه روی سیستم بدنی تا اثر می‌گذارد و با افزایش دیابت
و نارسایی قلبی ما را مواجه می‌کند، روی مغز و حافظه نیز آثار مخربی که در ادامه
به آن‌ها اشاره می‌کنیم، بر جای می‌گذارد:
عمکرد ذهنی و تمرکز را کاهش می‌دهد
هر چند که مغز ما برای فعالیت نیاز
به گلوکز دارد، اما مصرف زیاد قند میتواند باعث کاهش عملکرد ذهنی شود. مصرف بیش
از اندازه شکر روی قدرت حافظه تاثیر می‌گذارد و باعث از دست دادن تمرکز میشود؛
زیرا به سرعت انرژی به دست می‌آورید، انرژی که دوام زیادی ندارد.
هنگامی که سرعت اولیه را از دست می‌دهید،
شما دچار کج‌خلقی میشود و به همین خاطر برای به دست آوردن انرژی و تمرکز خود مدام
به دنبال مواد قندی می‌روید. هر چقدر هم که بیشتر مصرف کنید، باز هم مغز و بدن شما
مقدار بیشتری قند را می‌طلبد. این روی چرخه مصرف تاثیر دارد و سطح انسولین را در
بدن افزایش می‌یابد و منجر مقاومت در برابر انسولین میشود که بیماری دیابت را
برای فرد به همراه دارد.
قند زیاد حافظه را دچار اختلال می‌کند
تاثیر شکر بر مغز با بروز اختلالات
عملکرد حافظه نیز مورد تحقیق قرار گرفته است. بخش هیوکامپ مغز که مختص یادگیری و
به خاطر سپردن خاطرات و تجربیات است، با مصرف زیاد فرآورده‌های قندی تحت تاثیر
قرار می‌گیرد. محققان این تغییرات را ناشی از تغییر تعداد انتقال‌دهنده‌های عصبی و
حتی کاهش تعداد نورون‌های می‌دانند.
تحقیق دیگری هم که در دانشکده
پزشکی دانشگاه بوستون صورت گرفته، مصرف زیاد نوشیدنی‌های شیرین منجر به ضعف حافظه
و از دست دادن حجم مغز در بخش هیوکامپ میشود.
شکر خلاقیت را کاهش می‌دهد
خلاقیت به قدرت و توانایی ذهن با
دیدی متفاوت به همه آنچه که در اطراف ماست، اشاره دارد. مهارتی است که می‌توان آن
را آموخت و به دست آورد. با همه این تفاسیر تاثیر شکر بر مغز با کاهش خلاقیت نیز
همراه است و میتواند اثر منفی روی این بخش از ذهن ما بگذارد.
برای مثال طبق تحقیقی که در انجمن NBER (انجمن ملی تحقیقات اقتصادی آمریکا) صورت گرفت، کسانی که نوشیدنی‌های
شیرین مصرف می‌کنند، به نسبت افرادی که همیشه آب می‌نوشند، توجه ضعیف‌تری دارند. آن‌ها
همچنین در حل مسائل ایده‌پردازی کمتری از خود نشان می‌دهند.
شکر باعث تخلیه انرژی شما میشود
تاثیر منفی شکر بر مغز و حافظه با
انفجار اولیه انرژی و تخلیه آن در زمان کوتاه است. این به خاطر است که وقتی غذاهای
قندی می‌خورید، میزان قند خون افزایش می‌یابد و بلافاصله پس از مصرف کاهش می‌یابد،
گویا در یک دوی ماراتن شرکت کرده‌اید و حسابی احساس خستگی دارید.
در این حالت بدن برای جبران گلوکز
به ترشح آدرنالین روی می‌آورد؛ زیرا آدرنالین در کوتاه‌مدت سطح گلوکز را افزایش می‌دهد
و باعث میشود تا فرد در مدت کوتاهی انرژی به دست آورد، اما حقیقت این است که مغز
شما گلوکز کم می‌کند و این فرآیند شناختی را در طول زمان تحت تاثیر قرار می‌دهد.
شکر و افزایش اضطراب
یکی دیگر از عواقب تاثیر شکر بر
مغز افزایش اضطراب است. اگر فردی هستید که دائما دچار اضطراب می‌شوید، ممکن است
نیاز باشد که مصرف مواد قندی را کاهش دهید. افزایش مصرف قند میتواند در افراد
احساس بی‌قراری، تپش قلب و مشکل تمرکز را به همراه داشته باشد. بالا رفتن سطح
گلوکز خون، منجربه بروز واکنش استرسی در بدن میشود؛ زیرا فعالیت قشر جلوی مغز را
که وظیفه تنظیم احساسات دارد را کند می‌کند.
قند و بروز اختلال دو قطبی
وقتی رژیم غذایی حاوی قند زیاد را
در برنامه روزانه خود قرار می‌دهید، بدن بعد از هر بار مصرف دوپامین ترشح می‌کند. بنابراین
افزایش غیرطبیعی مواد قندی منجربه ترشح دوپامین میشود که با اختلال دو قطبی مرتبط
است.
⚠️ شکر دوست شما نیست !
شکر و بیش فعالی
اثر دیگر شکر بر مغز بروز اختلال بیش فعالی بزرگسالان (ADHD) است. باز هم جریان از ترشح بیش از حد دوپامین پس از خوردن خوراکیهای
شیرین است که افراد را با عدم توجه و تمرکز، رفتارهای تکانشی و بیش‌فعالی مواجه می‌سازد.
قند و پیری مغز
تاثیر شکر به معز با پیری زودرس آن
نیز جای بحث و توجه دارد. مصرف نوشیدنی‌های مملو از قند میتواند روند پیری مغز را
سرعت ببخشد؛ زیرا کوچک شدن بخش هیوکامپ یک بخش مهم و کلیدی حافظه و ایجاد التهاب
در سراسر بدن را در پی دارد. پیری نیز با احساس مه مغزی، تحریک‌پذیری و فراموشی و
زوال عقل نیز رخ می‌دهد.
شکر و کاهش ماده خاکستری مغز
مورد نهم از تاثیر شکر بر مغز،
کاهش ماده خاکستری است که نورون‌های مغزی را در خود دارد. سلول‌های خاکستری مغز
وظیفه کنترل حرکات عضلات پردازش اطلاعات را برعهده دارند. مصرف بیش از حد قند میتواند
موجب کاهش ماده خاکستری مغز شده که با ضعیف شدن حافظه و کاهش عملکرد شناختی در
ارتباط است.
قند و پروسه اعتیاد
مصرف مداوم قند و تمایل شدید به
خوردن خوراکیهای شیرین شباهت زیادی به مصرف مواد مخدر دارد. با توجه به اینکه
تاثیر شکر بر مغز و بدن با فعال‌سازی سیستم پاداش همراه است، امکان اعتیاد به قند
نیز وجود دارد؛ زیرا ترشح مداوم دوپامین مغز را در حالت غیرحساس نسبت به دوپامین
قرار می‌دهد و همین باعث میشود تا فرد بیشتر و بیشتر به دنبال مصرف فرآورده‌های
قندی برود.
در پادکست نوروسایکولوژی زیر در مورد "چطور 100 سال عمر کنیم؟!" صحبت کرده ایم.
شکر منجر به افسردگی و اضطراب می
شود
تاثیر شکر بر مغز و بدن نیز با
بروز علائم افسردگی و اضطراب ادامه می‌یابد. مصرف بیش از حد مجاز شکر در طول روز
میتواند منجربه بروز اختلالات روانی مثل افسردگی و اضطراب شود؛ زیرا افزایش
ناگهانی قند خون و کاهش سرعتی آن فرد را با نوسانات خلقی زیاد روبه‌رو می‌کند. در مقاله ای به صورت کامل در مورد راهکار های درمان افسردگی به صورت کامل صحبت کردیم.
اعتیاد به قند زیاد در رژیم غذایی
روزانه به مرور زمان با علائم زیر بروز می‌یابد:
- فشار خون و التهاب در کل بدن به خاطر مصرف زیاد قند با افسردگی در ارتباط است.
- افزایش و کاهش سریع قند خون، موجب نوسانات هورمونی و ضعف شناختی میشود.
- بروز دیابت نوع 2 که به خاطر بالا رفتن سطح گلوکز رخ می‌دهد، باعث تجربه سطوح بالایی از ناامیدی و اضطراب میشود.
چگونه مصرف شکر را کاهش دهیم؟
اکنون که به خوبی از تاثیر شکر بر
مغز و بدن آگاه شدید، وقت آن است که مصرف مواد قندی را کاهش دهید و به اندازه کافی
در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. برای کاهش مصرف شکر راه‌حل‌های زیر را امتحان
کنید:
- قبل از مصرف هر خوراکی، اول از میزان قند آن با
خواندن برچسب روی محصول آگاه شوید.
- هر زمان که تشنه شدید به جای نوشیدن سوداهای شیرین، آب بنوشید.
- حواستان باشد که چه مقدار شکر به غذاهایی مانند پنکیک، قهوه و چای خود اضافه می‌کنید.
- به جای افزودن شکر به غلات تیره میوه‌های تازه مثل توت فرنگی، گیلاس یا میوه‌های خشک مثل زردآلو، کشمش یا زغال اخته اضافه کنید.
- به جای نوشیدن نکتار، از میوه طبیعی استفاده کنید.
در پادکست نوروسایکولوژی زیر در مورد "کورتیزول دلیل پیری پوست!! " صحبت کرده ایم
سوالات متداول
- مضرات شکر بر مغز چیست؟
- چگونه شکر مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
مصرف بالای قند موجب افزایش سطح
گلوکز که مواد مورد نیاز برای فعالیت مغز است، میشود. با بالا رفتن سرعتی گلوکز و
کاهش آن، ذهن و بدن ما با نوعی شوک مواجه میشود که روی بخش‌های مختلف مغز تاثیر
منفی می‌گذارد.
- چرا به مصرف قند معتاد میشویم؟
فعال شدن سیستم پاداش مغز بر اثر
مصرف خوراکیهای قندی باعث میشود تا ذهن ما به طور مداوم بخواهد این کار را تکرار
کند.
- آیا شکر باعث بروز افسردگی میشود؟
بله، تاثیر شکر بر مغز به ویژه
زمانی که زیاد مصرف شود میتواند التهاب در بدن را افزایش دهد که با اختلال افسردگی
و اضطراب در ارتباط است.
سخن پایانی
در این مطلب درباره تاثیر شکر بر
مغز و بدن توضیحات مفصلی را ارائه دادیم. با مطالعه این مطلب به خوبی متوجه خواهید
شد که مصرف بیش از اندازه مواد قندی و نوشیدنی‌های شیرین به جای مصرف سبزیجات و
میوه‌های تازه و آب به مرور زمان حافظه، عملکرد شناختی و قدرت حافظه را با چه
بحران‌هایی مواجه می‌سازد. علاوه بر این تاثیر شکر بر بدن با بروز بیماری دیابت و
نارسایی قلبی چه عواقب سختی را برای ما در بر دارد.
ترجمه و گردآوری رادیوبینا
منابع:
https://unitedbrainassociation.orghttps://www.verywellmind.com
https://www.nature.com
https://www.webmd.com
https://healthiersteps.com
https://myallamericancare.com/
خانه
دوره
پادکست
کتاب
انجمن
نظرات
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شدهاندواقعا عالی بود این مقاله